Өнөөдөр колоничлолд орон зай байхгүй
2023оны шинэ оны эхний өдөр Энэтхэг далайнтөв хэсэгт орших Чагос арлуудын оршинсуугчид сайн мэдээ дуулав: Маргаантайбайсан Чагос арлын бүрэн эрхийн асуудлаарИх Британитай хэлэлцээ хийж буйгааМаврикийн Ерөнхий сайд Правинд Ягнаутмэдэгджээ. Энэ нь Чагос арлыг Маврикидбуцаах үйл явц албан ёсоор эхэлсэн гэсэнүг юм. Олон улсын хамтын нийгэмлэг үүнээсч илүү хүлээж байгаа зүйл бол Их БританиЧагос арлын эзэмшлийн асуудлыг шийдсэнийдараа Малвинасын арлуудын асуудлаарАргентинтай даруй хэлэлцээ хийх явдалюм.
ӨнгөрсөндИх Британи гадаадад хамгийн олон колонийнгазартай Европын орон байсан юм. ИхБританийн түүхч Стюарт Лайкокийнилрүүлснээр, түүхийн өөр өөр цаг үедИх Британи дэлхийн улс орнуудын бараг90 хувийг эзлэн түрэмгийлж байжээ. Дэлхийнхоёрдугаар дайны дараа барууныколоничлолын систем задарсан чколоничлолын нөлөөлөл хэвээрээ үлджээ. "Нар жаргадаггүй эзэнт гүрэн"хэмээгдэж байсан Их Британи одоо ч Чагосарал, Малвинасын арал зэрэг газарт эрхээүлдээж, бусад орны бүрэн эрхт байдлыгуландаа гишгэж, колоничлолоо үргэлжлүүлэхийгмөрөөддөг.
Гэхдэээнэ хоёр арлын түүх, зөв буруу нь маштодорхой. Чагос арал нь угаасаа Африкийнарлын Маврики улсын нутаг дэвсгэр юм.1965 онд Маврикийг тусгаар тогтнолоо олжавах нэмэлт нөхцөл болгон Их Британинь Чагос арлыг "Их БританийнЭнэтхэг далай дахь нутаг дэвсгэр"болгон хувааж авсан бөгөөд тохиромжтойүед буцааж өгнө гэсэн юм. Гэвч тэр цагаасхойш Их Британи энэ асуудлыг сунжруулж,буцааж өгөхгүй хэвээр байсан төдийгүйЧагосын хамгийн том арал болох ДиегоГарсиа арлыг АНУ-ын зэвсэгт хүчиндзээлүүлэн өгч, АНУ тэнд Энэтхэг далайдахь хамгийн том цэргийн бааз барихыгдэмжжээ.
2019оны хоёрдугаар сард НҮБ-ын Олон улсыншүүх Их Британи Чагос арлыг эзэлсэнявдлыг хууль бус гэж нотолсон юм. Мөноны тавдугаар сард НҮБ-ын ЕрөнхийАссамблей 6 сарын дотор Чагос арлыгМаврикид буцаан өгөхийг Их Британиасшаардсан тогтоолыг олонхын саналаарбаталсан байна. 2021 оны нэгдүгээр сардОлон улсын тэнгисийн хуулийн шүүхээсЧагос арлын бүрэн эрх Их Британид байхгүйгэдгийг баталж, уг арлыг буцааж өгөхөөстатгалзаж буйг нь буруушаасан шийдвэргаргасан байна. Гэвч Их Британи үүнийголж сонсоогүй мэтээр дүлий дүрд тогложбайжээ.
Өнгөрсөноны 11-р сарын үед олон улсын хамтыннийгэмлэг болон колоничлолын эсрэгдотоодын бүлгүүдийн шахалт дор ИхБритани нь Чагос арлын бүрэн эрхт байдлынталаар Маврики улстай хэлэлцээ хийнэгэдгээ мэдэгдэж, энэ оны эхээр тохиролцоондхүрнэ хэмээн найдаж байна гэжээ.
Колоничлолбол хүн төрөлхтний соёл иргэншлийнтүүхэн дэх шарх сорви бөгөөд олон улсынхамтын нийгэмлэг Малвинасын арлуудынасуудлаар Аргентиныг дэмжихээ хэзээ чзогсоогоогүй юм. 21-р зууны өнөөдөрколоничлолд орон зай байх ёсгүй.